De brief van minister Van Ark (medische zorg) heeft veel teweeg gebracht. Menige reactie was dat Pallas er niet zal komen omdat externe financiers zich hebben teruggetrokken. Dit laatste heeft de minister inderdaad gezegd, maar het is te vroeg om daaruit de conclusie te trekken dat Pallas definitief is afgeschreven.
Dat lijkt mij niet omdat Stichting Voorbereiding Pallas-reactor (PALLAS) een vervolglening van 18 miljoen euro heeft gekregen van de Nederlandse overheid. Dit zou niet zijn gebeurd als de overheid de stekker uit het ontwerpplan Pallas had getrokken.
Uit de verklaring van Bertholt Leeftink (Pallas/NRG) maak ik op dat er nog steeds potentiële investeerders zijn die willen investeren in PALLAS. Dat doen ze niet zomaar. Ze willen een paar zekerheden hebben over de vereiste vergunningen en de ontmanteling van de bestaande reactor. Als hieraan kan worden voldaan is de meeste pijn uit de lucht.
Dat Pallas nog niet is afgeschreven blijkt ook uit het feit dat Pallas in onderhandeling is met bouwconsortium ICHOS om zo sterk mogelijk de derde en laatste ontwerpfase van de PALLAS-reactor in 2021 te kunnen starten. Dit is wel een spannende periode omdat in de loop van de tijd kosten en risico’s zijn toegenomen. Beide factoren maken de kostprijs van de door de reactor gefabriceerde medische isotopen hoger en dat is niet goed voor de concurrentiepositie van Pallas op de isotopenmarkt.
Daarom heeft de minister besloten ook naar alternatieven te kijken. Het idee is nog steeds dat de medische isotopen van Pallas niet zijn te evenaren. Van Ark wil praten met SHINE dat een vestiging zou willen openen in Groningen. SHINE wil medische isotopen produceren. Net zo goed als die van Pallas? De minister weet al dat SHINE niet alle isotopen kan produceren. SHINE heeft nog niet beslist wat het gaat doen.
Het is nog geen uitgemaakte zaak dat Pallas gebouwd zal worden. Het is logisch dat de minister alles tegen elkaar afweegt, alternatieven maar gelijktijdig ook de mogelijkheden om Pallas tot stand te brengen. De minister spreekt ook over een publieke variant. Dit zou inhouden dat het Rijk met geld over de brug komt voor Pallas zonder dat het staatssteun mag heten. Reden: de leverzekerheid van medische isotopen moet gegarandeerd blijven. Dat mag een lieve duit kosten. Maar tot welke prijs? Dat is de hamvraag.
In het voorjaar van 2021 gaat de minister de Kamer informeren over hoe nu verder. Ze probeert de markt voor medische isotopen te verbreden tot heel Europa zodat Pallas meer opdrachten kan verwachten. Noord Holland en het Rijk hebben inmiddels samen €148 miljoen euro uitgeleend aan de kernreactor. Teveel geld om verloren te laten gaan. Pallas is nog niet definitief van tafel gevallen.
Eugeen Hoekstra
