Aanvragen voor het toestaan van zonneparken moeten worden getoetst op de kwaliteit van het bodemleven. Dit leven heeft zonneschijn nodig om te kunnen voortbestaan. Als het zonlicht zich verschuilt achter de zonnepaneleninstallaties dan gaat het bodemleven achteruit. Grote zonneparken worden de nekslag voor kwetsbare natuur en bodemleven, schreef dagblad Trouw na een rondgang onder natuurbeschermers en ecologen.
Als bedrijven velden en akkers vullen met zonnecellen put dat de grond uit, zeggen ze. Zonlicht en regen bereiken de bodem niet meer, met kaalslag als gevolg. Dit is funest voor insecten en weidevogels, die toch al zwaar onder druk staan.
De woordvoerders kunnen hun stelling niet bewijzen omdat met de bouw van zonneparken pas is begonnen in Nederland, maar logisch klinkt het wel. Internationale kennis en metingen voorspellen ellende, waarschuwen deskundigen van het Louis Bolk Instituut, het RIVM, de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap en vogelorganisatie Sovon. Dit signaal moet serieus worden genomen.
Als een zonnepark er eenmaal staat dan is het kwaad al geschied omdat sloop nauwelijks is voor te stellen. Daarom is het van belang dat de gemeente Schagen goed let op de schaduwzijde van zonneparken. Het kan niet zo zijn dat zonneparken als uitdrukking van een duurzame samenleving de natuur gaan bedreigen die juist beschermd moet worden.
Vogelorganisatie Sovon zegt in Trouw “Je kunt het ook op je klompen aanvoelen: natuur is niet gebaat bij een blokkade van de bodem door zonnepanelen”. Volgens bodemexpert Nick van Eekeren van het Louis Bolk Instituut kan verstoring van de bodem langdurig doorwerken, tot ver nadat een zonnepark (na vijftien jaar) wordt afgebroken. De Rijksadviseur voor de fysieke leefomgeving, Berno Strootman pleit voor zonnepanelen alleen op daken.
Diederik Samsom, ex-leider van de PvdA, nu tafelvoorzitter van de bebouwde omgeving, zegt dat zonneparken onmisbaar zijn. “Anders halen we de doelen van Parijs niet.” Maar, zo zegt-ie, zet ze bij snelwegen, bedrijfsterreinen en op oude vuilstortplekken.
Volgens minister Wiebes is weinig bekend dat er bij zonneparken ‘effect is op het leven onder deze panelen’. Maar over hoe dat uitpakt voor de biodiversiteit, bestaat volgens de minister geen kennis in Nederland. De eerste buitenlandse bevindingen zijn zorgwekkend, zegt de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap. Recente praktijkstudies, uit Duitsland en Zuid-Amerika, laten zien dat kwetsbare natuur te lijden heeft onder zonneparken.
Hoe verloopt de discussie in de gemeente Schagen? De gemeenteraad is niet per se tegen. Oude aanvragen voor een zonneweide mogen afgehandeld worden door de wethouder, nieuwe aanvragen worden geparkeerd totdat de raad heeft gediscussieerd over het zonneweidenbeleid komende herfst.
Moet je het willen grootschalige zonneweides in het vlakke polderland afgezien van bovenstaande bezwaren? Ik ben bang van wel als we echt van het gas af gaan is het alle hens aan dek.
Maar laten we eerst het bebouwd gebied volstoppen met zonnepanelen. Want om eerlijk te zijn, er zijn nog heel veel daken in Schagen zónder zonnepanelen. Ik denk driekwart. Op dit front is nog een wereld te winnen.
Laten we dan tegelijk onderzoek doen naar hoe de natuur (vogels, insecten) en het bodemleven zich ontwikkelen in gebieden met zonneparken en hoe misschien meervoudig ruimtegebruik mogelijk is. Maar sluit in ieder geval gebieden uit met hoge landschappelijke, cultuurhistorische en/of ecologische waarde. Aan die duidelijkheid mag het vanaf het begin niet ontbreken.
Eugeen Hoekstra
